کاربرد روابط انسانی در واحد های آموزشی

کاربرد روابط انسانی در واحد های آموزشی  

کریم نصیریان - کارشناس ارشد مدیریت آ موزشی

مقدمه

طبق نظر فیلیپ کومبز ریشه همه مشکلات و بحرانهای تعلیم و تربیت در مدیریت آموزشی می باشد. درصورت اصلاح، تغییر و تحول اساسی در مدیریت آموزشی مسائل و مشکلات دیگر نظام آموزشی حل خواهد شد . که یکی از راه های اصلاح ، تغییر و تحول در مدیریت کار بست اصول روابط انسانی در سازمان های آموزشی می باشد. بکارگیری اصول روابط انسانی در تما م سازمانها باعث افزایش اثر بخشی و کار آیی سازمان می شود، محیط های آموزشی که صرفاً با انسانها سر و کار دارد، بهترین محل برای بهره مندی از مفاهیم و اصول روابط انسانی به منظور تحقق اهداف سازمانی و تامین بهداشت روانی افر اد می باشد. 

 متاسفانه امروزه مدیران مدارس ، با وجود باید های اداری، مقررات انعطاف ناپذیر، اشتغال به مسائل اداری، کار پردازی و ... فرصت کمی برای برقراری ارتباط با کارکنان می یابند و مدیر از ایفای نقش های اصلی خود به عنوان رهبر آموزشی در هدایت منابع مادی و انسانی در جهت رسیدن به اهداف سازمانی باز می ماند و عملکرد وی در حد یک فرد متصدی امور دفتری،اداری، کارپردازی تقلیل می یابد در حالیکه می توان از افراد دیگر برای انجام امورات مذکور استفاده کرد ، ولی اشخاص دیگر هرگز نمی توانند وظایف مدیر را در ارتباط با روابط انسانی انجام دهند.

تعریف روابط انسانی:

در خصوص روابط انسانی تعاریف متعددی از صاحبنظران مختلف داریم که هر یک از آنان به یک یا چند بعد از روابط انسانی توجه کرده اند .

 برای نمونه به دومورد از آن تعاریف اشاره می شود.روابط انسانی کارکنان » : کیت دیویس معتقد است : روابط انسانی کارکنان شامل بررسی و مطالعه رفتار آدمیان در محیط کار و کوشش به منظور کسب نتایج بهتر در محیط کار روابط » خواهد بو د .  و در جای دیگر می افزاید :روابط  انسانی شامل برانگیختن افراد به منظور ایجاد همکاری  بارور و سازنده است .  

دانیل گریفیث معتقد است:

روابط انسانی خوب در مدیریت بر بنیانهای احترام   متقابل ، نیت خیر ، ایمان به ارزشها و شئون انسانی و شخصیت های فردی استوار است و برای مدیر ضرورت دارد مهارتها را در ارتباط خودش با دیگران ، در هرموقعیت اجتماعی که قرار گرفته، پرورش داده . این مهارتها ، اجزای وحدت یافته مدیر هستند . و ممکن است از طریق شناخت محتوای روابط انسانی پرورش و بهبود یابند .

ضرورت کاربرد روابط انسانی در مدارس یکی از دلایل رکود فعالیت های مدارس از جمله افت

تحصیلی ، کاهش بهره وری، فقدان انگیزه در کارکنا ن ، عدم توجه به نیازهای روحی ، عاطفی ، فردی ومشکلات معیشتی می باشد. ممکن است مدیر مدرسه و یا مدیران و مسئولین آموزش و پرورش نتوانند در رفع مشکلات معیشتی کاری موثر انجام دهند . ولی می توا نند به جای برخورد خشک و مقررات اداری انعطاف ناپذیر اصول روابط انسانی را در ارتباط با کارکنان بکار گرفته و با تکریم آنان و بر قراری رابطه ی دوستانه و صمیمانه وتوجه به نیازهای روحی ، عاطفی و انتظاراتشان از سازمان و مسئولین، زمینه افزایش رضایت شغلی، تحقق اهداف سازمانی و فردی را فراهم سازند. که برای نظام آموزشی بار مالی هم به دنبال ندارد .

هیچ یک از سیستم های آموزشی دنیا با مقررات خشک و صدور دستور العمل های اداری به تنهایی نتوانسته اند مشکلات نظا م آموزشی خود را حل کنند مگر اینکه به تکریم معلم و عوامل آموزشی توجه کرده باشند.

بنابراین برای تحقق اهداف نظام آموزشی ناچار به کار بست اصول روابط انسانی در تمام سطوح نظام آموزشی بخصوص مدارس هستیم  راهکارهای اجرایی (کاربرد آراء و نظ ر یه های صاحب نظران علم مدیریت و روابط انسانی در مدارس) شکل گیری نهضت روابط انسانی در تاریخ علم مدیریت نقطه عطفی محسوب می شو د . آرای اندیشمندان مختلف که در قالب این نهضت می اندیشند و می تواند در مدارس کار برد داشته باشند در اینجا گردآوری شده است:

-1 اگر همکاران در تصیمم گیری پیرامون مسائل واحد آموزشی مشارکت داشته باشند بسیاری از تبعات منفی تصمیم گیری انفرادی و مقاومت های احتمالی کاهش یافته و رضایت مندی بیشتری ایجاد خواهد کرد.

2- اعتماد متقابل کارکنان به همدیگر به دور از ریا و سازشکاری سبب تحکیم روابط انسانی می شود.

-3 خودشناسی کارکنان و آگاهی از استعداد بالقوه و حتی محدودیتهای خود از عوامل موثر در بهبود مناسبات مطلوب می باشد .

  -4 داشتن نگرش و افکار منفی یک از موانع برقراری ارتباط مناسب می باشد از آن پرهیز نماییم.

-5 مدیران توجه داشته باشند روشن بودن خط م  شی و سبک مدیریت در سلامت روانی کارکنان موثر می باشد.

-6 انتخاب کوتاهترین مسیر برای برقراری ارتباط داشتن ارتباط مستقیم و چهره به چهره بین کارکنان و یا ما بین مدیر و کارکنان بسیار موثر و ضروری می باشد.

7- ارزشیابی دقیق و منصفانه می تواند از ایجاد تعارض و تضاد کارکنان جلوگیری کند.

 -8 تقسیم کار و مشخص کردن حدو مرز فعالیت وشرح وظایف افراد موجب کاهش درگیر ی آنان با افزایش روابط دوستانه همراه است. نتیجه گیری برای تحقق اهداف سازمانی در آموزش و پرورش، ایجاد فضای سرشار از اطمینان، دوستی، تفاهم، همیاری،

مدیران مد ارس و سایر دست اندر کاران نظام آموزشی ملزم به شناخت و بکار گیری اصول روابط انسانی هستند چرا که عدم آگاهی صحیح از راههای برقراری ارتباط مناسب، سبب می شود افراد در محیط های آموزشی بدرستی یکدیگر را درک نکنند و نتوانند ارتباط موثری با همدیگر داشته باشند در ای ن صورت تحقق اهداف مورد نظر با مشکل مواجه شده نارضایتی

شغلی، اتلاف منابع مادی و انسانی به همراه خواهد داشت.

پیشنهادات :

 -1 کوشش در جهت تغییر نگرش در مدیران سطوح مختلف آموزش و پرورش به منظور پرهیز از روشهای مدیریت سنتی و استفاده از روشهای مدیریت نوین و توجه به تاثیر بکارگیری اصول روابط انسانی در تحقق اهداف سازمانی و تامین رضایت شغلی کارکنان باید

در سر لوحه برنامه ریزان و دست اندر کاران نظام تعلیم و تربیت قرار بگیرد.

-2  بالا بردن مهارتهای برقر اری روابط انسانی مطلوب در بین کلیه دست اندرکاران نظام آموزشی از طر یق آموزش های ضمن خدمت، حضوری، و غیر حضوری ، بر اساس نیاز سنجی علمی .

3- داشتن نگرش مثبت و سازنده ضمن تضمین و حفظ ارتباطات، اشتیاق به ادامه ارتباط، خلاقیت انسان را زیاد می کن د . و ویژگی های شخصیتی وی را شکوفا می سازد . بنابراین مدیران و مسئولین سطوح مختلف آموزش و پرورش با نگرش مثبت به عملکرد کارکنان نظارت نموده، و در بازرسی ها و بازدید ها اول نقاط مثبت و برجسته عملکرد کارکنان را سپس نقاط ضعفشان را یادآوری و برای رفع نقاط ضعف راهکارهای اجرایی و راهنمایی های لازم را ارائه نمایند. و از بازدید های سنتی مچ گیری پرهیز نمایند .تا بتوانند از طریق بهبود مناسبات و روابط انسانی به حل مشکلات کمک کنند                     .

-4  ساختار و تشکیلات آیین نامه ها و مقررات مدارس بایستی متناسب با اصول روابط انسانی متحول شود و از انعطاف لازم برخوردار گردد.

منابع

------------------------------------------------------------------------------------

-1 برقراری روابط انسانی در مدرس ه - منصور زینلی - ، فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش – شماره 20

. وزارت آموزش و پرورش – بهار 1378

-2 روابط انسانی در سازمانهای آموزشی، غلامعلی سرمد -. انتشارات سمت ، تهران 1378

-3 روابط انسانی د ر مدیریت آموزشی – دانیل گریفیث  ترجمه بخشی خداداد ، انتشارات سمندر 1375

 -4 روابط انسانی و رفتار سازمانی ، مصطفی عسگریان –انتشارات امیر کبیر- تهران. 1